Persatuan Pengajian Melayu NUS angkat wacana keterangkuman dalam Teater Melayu

SINGAPURA: Ketika negara meraikan ulang tahun kemerdekaan yang ke-60, sesuai juga untuk merenungkani peranan seni, khususnya teater, dalam mencorakkan identiti masyarakat. Bagaimanakah teater Melayu dapat terus memainkan peranan yang bermakna dan kekal relevan dalam realiti kehidupan masyarakat Melayu hari ini? Ini harus dilihat dalam konteks Singapura sebagai sebuah negara-kota kosmopolitan, di mana perubahan sosio-budaya dan ekonomi berlaku secara berterusan.

(Y)OUR MALAY THEATRE: OF INDUSTRY, INCLUSIVITY, AND INTELLECTUAL DISCOURSE merupakan forum akademik kedua anjuran Persatuan Pengajian Melayu Universiti Nasional Singapura (NUSMSS), dengan sokongan daripada Stephen Riady Group of Foundations, Pejabat Hal Ehwal Pelajar (OSA) NUS dan Wild Rice.

Forum yang diadakan pada Jumaat (11 April), menghimpunkan pemain industri dan cendekiawan dalam sebuah perbincangan yang menyingkap isu-isu kritikal berkaitan masa depan teater Melayu. Antara panelis utama ialah Alfian Sa’at (penulis naskhah), Aidli Mosbit (pelakon, penulis dan penggiat seni teater), Khairina Khalid (penerbit Teater Ekamatra), dan Dr Nuraini Ismail (penyelidik bidang teater dan budaya) sebagai moderator.

SOKONGAN SEMANGAT DAN MINAT

Perbincangan turut menyentuh bagaimana masyarakat menyokong teater Melayu. Penonton teater tidak seharusnya merasa terpaksa menghadirkan diri semata-mata atas dasar identiti atau solidariti etnik. Sebaliknya, sokongan yang berkekalan datang daripada minat penonton terhadap mutu karya, dan isu-isu yang benar-benar menyentuh hati.

Para panelis berpendapat bahawa cerita-cerita yang dipentaskan sering kali berakar daripada modal budaya (atau social capital) dan pengalaman tempatan. Pendekatan ini menjadikan teater Melayu relevan dan dekat dengan kehidupan harian masyarakat. Inilah yang membentuk identitinya sebagai seni yang hidup dan bernafas dalam realiti kita.

Sokongan dan penceritaan saling melengkapi—penonton hadir kerana mereka melihat cerminan diri di atas pentas, dan teater terus berkembang kerana adanya sambutan yang sejati.

INKLUSIVITI ARAH TUJU BAHARU

Satu tema yang diketengahkan dalam perbincangan ialah pentingnya keterangkuman dalam pendekatan pementasan teater Melayu. Panelis menyambut baik perkembangan di mana penonton teater Melayu kini datang daripada pelbagai latar belakang dan bangsa. Ini menunjukkan bahawa cerita-cerita yang asalnya daripada pengalaman masyarakat Melayu memiliki gema yang sejagat—dalam gelak tawa, kesedihan, mahupun harapan. Sebagai respons terhadap perubahan ini, banyak pementasan turut disertakan dengan sari kata dalam bahasa Inggeris bagi memastikan lebih ramai penonton dapat memahami dan menghayati persembahan.

Penggunaan bahasa Melayu dalam teater juga dibincangkan, terutamanya tentang bagaimana gaya bahasa boleh disesuaikan mengikut sifat dan nada pementasan. Justeru, fleksibiliti inilah yang memberikan teater Melayu fungsi yang pelbagai—baik sebagai hiburan, wacana, mahupun wadah pendidikan. Namun, satu persoalan turut dibangkitkan: dalam konteks bahasa yang semakin berubah, adakah teater Melayu harus memikul peranan sebagai penjaga mutu bahasa?

Selain kepelbagaian dari segi kaum, inklusiviti juga menuntut kepekaan terhadap keperluan fizikal dan sensori penonton. Cadangan turut diketengahkan agar pementasan akan datang memberi perhatian kepada keperluan golongan kurang upaya—termasuk penggunaan bahasa isyarat serta penyediaan kemudahan akses fizikal di ruang persembahan. Inklusiviti, dalam erti kata sebenar, ialah apabila teater menjadi ruang bersama untuk semua, tanpa mengira latar belakang mahupun keupayaan.

SEMARAKKAN PERANAN TEATER DAN MASYARAKAT

Ketika negara melangkah ke usia 60 tahun, ruang teater bukan sekadar wadah hiburan, tetapi juga cermin masyarakat. Teater Melayu, jika terus diperkasa dengan visi inklusif dan keberanian intelektual, berpotensi menjadi ruang penghubung antara generasi, kaum, dan pemikiran.

Dengan pelbagai pementasan seni yang akan berlangsung sepanjang tahun, inilah masanya untuk kita sebagai masyarakat meluangkan masa dan perhatian terhadap karya-karya tempatan. Teater mampu menjadi wahana untuk membina kefahaman berpaduan, menyemai empati, dan memperkukuhkan hubungan dalam masyarakat kita.

MENGENAI PENULIS:
 

Muhammad Hasyir merupakan seorang mahasiswa Pengajian Melayu dan Sains Politik tahun ke-2 di NUS. Beliau juga pegawai program bagi jawatankuasa NUSMSS ke-30.